انقلاب اسلامی ازبزرگ ترین انقلاب های قرن است که نقش حضرت امام خمینی به عنوان رهبری آن،غیرقابل انکاراست.حضرت امام ازتجربه رهبران نهضت های گذشته به بهترین وجه بهره مند شد.یکی ازاین نهضت های بزرگ،نهضت مشروطیت بودکه اگرچه علمانقش مهمی درآن داشتند،امابه ثمرننشست.
درمقایسه بین نقش رهبری این دونهضت،سئوالی اساسی مطرح می گرددکه چرانهضت مشروطه به شکست منجرشدوانقلاب اسلامی به پیروزی رسید؟
یکی ازدلائل اساسی این بود که انقلاب اسلامی ازدرون دین برخاست وخودامام آن راایجادکرد.،امانهضت مشروطه درواقع برخاسته ازتجربه دنیای غرب بودکه علمامی خواستندازموقعیت به دست آمده استفاده کنند.دلیل دیگررامی توان دررهبری واحددرانقلاب اسلامی ودودستگی دربین علمای مشروطه دانست.یکی دیگرازوجوه شکست مشروطه،عدم جایگزینی الگوی صحیح به جای استبدادبودونظریه پردازی اساسی دراین زمینه صورت نگرفت.اما درانقلاب اسلامی،خودحضرت امام نظریه ولایت فقیه وتشکیل حکومت اسلامی رابه عنوان یک الگوی بی بدیل درعصرغیبت مطرح نمود.هم چنین ازآنجاکه مرجعیت همواره پایگاهی کاملامورداطمینان برای مردم بوده است،حضرت امام ،علاوه بررهبری توانمند،دارای مقام مرجعیت بود.ولی رهبری نهضت مشروطه اگرچه دردستان علمای بزرگی قرارگرفته بود،لکن مراجع تقلیددرنجف وبه دورازمتن نهضت به سرمی بردند.