دغدغه‌ها و یادداشت‌ها

1. انگیزه الهی = اخلاص

اخلاق در غرب بر مبنای رفتار(فعل) است که انسان موظف است بهترین رفتار را انجام دهد که به آن حسن فعلی می گویند.، اما آموزه های اسلامی یاد می دهند که در انجام یک رفتار اخلاقی، هم فعل و رفتار باید مطلوب و پسندیده باشد (حسن فعلی) و هم باید انگیزه شخص مثبت و ارزشی و مطلوب باشد.(حسن فاعلی)

در اسلام برای ارزش گذاری اخلاقی یک کار، وجود دو عنصر، ضروری است:

١- حسن فعلی = خوب بودن کار

 ٢- حسن فاعلی = نیت خوب داشتن درانجام کار

حتی چه بسا انگیزه انسان مهم تر از فعل و رفتارش باشد. امام صادق علیه السلام می فرماید: نیه المومن خیر من عمله؛ نیت مومن از عملش بهتر است. البته منظور از نیت و انگیزه، لفظ و گقتن الفاظ نیست، بلکه هدف از انجام کار منظور است. کار اخلاقی و ارزشمند از دیدگاه اسلام کاری است که صرفاً برای رضایت

 خداوند انجام گرفته باشد.

1. استاد شایسته

 در تأثیر استاد و نوع ارزش ها و نگرش ها و جهان بینی او در شاگردان، جای هیچ تردیدی نیست. اما استاد شایسته کسی است که از تکبر به تواضع دعوت می کند، از حیله گری به خیرخواهی فرا می خواند، و از جهل به علم می کشاند.

1.  رعایت اولویت ها

یک دانشجو علاوه بر دانش اندوزی،  ممکن است مسئولیت های دیگری هم داشته باشد. اما مهمترین وظیفه دانشجویان، تحصیل علم است ؛ آن هم علومی که برای خود و جامعه مفید است؛ علمی که در جهت خوشبختی حقیقی باشد.

1. خوب گوش دادن

به تعبیر امام علی علیه السلام، زمانی که نزد دانشمندی نشستیم، بر شنیدن،  نسبت به گفتن حریص تر باشیم.

دقت لازم در سخنان گوینده،  بردباری و شکیبایی، و عدم احساس خستگی از جمله مهم ترین اخلاقیات خوب گوش دادن است.

1.  پرسش گری

پرسش و پرسش گری اگر به منظور کشف حقیقت و فهم واقعیت باشد، از فضایل اخلاقی به حساب می آید.

 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پرسش را به عنوان کلید خزاین و گنجینه های دانش معرفی می کند و  امام صادق علیه السلام نیز پرهیز از سئوال را موجب هلاکت یک قوم بر می شمارد.

نکته مهم: پرسش و پرسش گری دارای ارزش ذاتی نیست، بلکه زمانی دارای ارزش است که به منظور کشف حقیقت باشد. پرسشی که برای شبهه افکنی باشد، یا برای مچ گیری باشد، یا برای اظهار فضل باشد، یا برای آزار دیگران باشد، نه تنها جزو فضایل اخلاقی نیست، بلکه در دایره رذایل اخلاقی خواهد بود. امام علی علیه السلام می فرماید: برای دانستن بپرس نه برای آزار دادن.

1. نگارش مطالب

 اما صادق علیه السلام: دانش را بنگارید، چرا که شما بدون نگارش نمی توانید آن را حفظ کنید.

1.  تواضع در برابر استاد

 امام سجاد علیه السلام می فرماید: حق کسی که به تو علم می آموزد، این است که او را بزرگ بداری و احترام مجلسش را نگه داری.

در واقع اگر شخص استاد برای شما محترم نباشد، به واسطه ارج نهادن به علم و ارزشمندی دانش، احترام استاد واجب است.

نکته بسیار مهم: خودشناسی مقدم بر همه دانش هاست؛ زیرا برای انسان خسران بزرگی است که جوهر مسائل بیرونی را بداند و دائماً به مطالعه و آزمایش بپردازد اما از سیر نفسی و اندیشه در امور درونی خود غافل باشد. خودشناسی= علم نفس (من عرف نفسه فقد عرف ربه)