نگاهی به نظریه عصیان مدنی

ماجرای ظلم به سقراط، زندانی شدن وی، و گفتگوی کرایتون با او برای فرار از زندان مشهور است، اما سقراط بحث عصیان مدنی را مطرح می کند که مبتنی بر نوعی نظریه قرارداد اجتماعی است و به موجب آن هرچند یک شهروند ازمنافع حکومت بهره مند می شود،باید ازقانون های آن نیز پیروی کند.بنابراین فرار از زندان کاری ضد اخلاقی محسوب می شود.
ادعای سقراط هرچند ظاهرا موجه به نظرمی رسد، درعین حال دلیلش با ارزیابی روایی صحیح نمی نماید: چراکه روایات از اعانه بر ظالمین به هر طریقی منع می کنند.حتی دادخواهی مومنان برای رفع دعوا نزد قدرتمندان غاصب ظالم ممنوع است. البته تفکیک ناپذیری اخلاق و شرع در این مسئله قابل اعتناست وشبهه مقدر را پاسخگو خواهد بود.
باتوجه به خدشه پذیری دلیل سقراط، یا باید سراغ دلیل دیگری رفت و یا باید از مدعا دست برداشت. البته مسئله قابل تأمل جدی تری است.

نگاهی به نظریه خودگرایی و خودگرایی روان شناختی

نگاهی به نظریه خودگرایی و خودگرایی روان شناختی

نظریه خودگرایی: هرکس باید به گونه ای عمل کند که خیر یا رفاه بلندمدت خود را به حداکثربرساند. انسان ها فقط نسبت به خودشان مکلف اند. نظریه خودگرایی روان شناختی پا را فراتر گذاشته،می گوید: اصولا انسان ازلحاظ روانی قادرنیست کاری انجام دهدکه به نفع شخصی خودش نباشد.
باذکرمثالی کاملاساده،بی پایگی و سستی نظریه های فوق ثابت می شود. شما نه فرزند خود و نه برادر یا خواهرکوچک تر خود، بلکه حتی فرزندخردسال برادر یا خواهرتان را، روزی دستش را گرفته به پارک می برید تا از تفریح لذت ببرد. قصد شما خودآگاه و ناخودآگاه شادمانی اوست و در این بین شما اصلا به فکرخود نبوده اید. این کار شما مصداق دیگرگرایی است و شما را از محدوده خودگرایی پرواز داده.بنابراین نظریات بالا نقض شد.

نگاهی به نظریه خودگرایی اخلاقی

این نظریه برخلاف خودگرایی روان شناختی معتقد است برخی انسان ها برخلاف نفع شخصی خود عمل می کنند، ولی پس از رخداد چنین عملی آن را محکوم می کند و حتی همه امور را برنفع شخصی مبتنی می داند.
البته اما اولین نقد اساسی اش تناقض درونی اش است:زیرا از طرفی طبق این نظریه، هر انسانی بایدمنافع خودش را متوجه باشد اما از طرفی هم اخلاق ایجاب می کند، هرکس به دیگران توصیه کندتامنافع خویش رالحاظ کنند.

نگاهی به نظریه سودگرایی بنتام

سودگرایی نه تنها نفع شخصی را ارزشمند می داند، بلکه سعادت یا نفع هرکس که باعمل من نسبت دارد،مهم است.بر این اساس زمانی یک عمل درست است که بیشترین نفع را به بیشترین ایجادکند.
دریک توصیف دقیق تر از نظریه که مبتنی برتنها خیر یعنی لذت است می توان گفت: آن عملی برای متأثرانش صواب است که لذت ایجادکند و یا مانع الم شود وآن عملی خطاست که الم ایجادکند یا مانع لذت شود.
سودگرایی طبق ابعاد هفت گانه ای لذت را قابل اندازه گیری می داند:شدت لذت. مدت. قطعیت. نزدیک بودن یادوری. بارآوری. خلوص و عدم پدیدآمدن عواطف متضاد در ادامه. گستردگی.
دو اشکال عمده بر نظریه بنتام واردشده: اولا این نظریه توجیه گر اعمال غیراخلاقی هم خواهدبود. درثانی بیشترین خیر برای بیشترین افراد خدشه پذیر است.

نگاهی به نظریه سودگرایی جان استوارت میل

نگاهی به نظریه سودگرایی جان استوارت میل

وی ارزیابی کمی لذت استادش را رد کرده، ارزیابی کیفی راجایگزین می سازد.او لذات روحانی را والاترازجسمانی می داند و اعمال سعادت آور را صواب می بیند.
چند انتقاد: اولا تفکیک لذت برترازپست ترچگونه ممکن است؟آیا باداوران شایسته؟ آنها کیستند؟ آیا اکثریت و به تعبیری صدق تجربی؟ پس لابد تایید اکثری یا تجربی باستانین دربرده داری، باید آن را توجیه کند؟! وحال آن که چنین نیست. هم چنین مجموع تقریرات سودگرایی، مشکلات نتایج،مسئولیت های ویژه، و عدالت را دارد.