دغدغه‌ها و یادداشت‌ها

اللهم عجل لولیک الفرج

دغدغه‌ها و یادداشت‌ها

اللهم عجل لولیک الفرج

۲۶ مطلب با موضوع «اخلاقی :: فلسفه اخلاق» ثبت شده است


وظیفه گرایی یکی از نظریه های اخلاقی در فلسفه اخلاق است که در غرب مطرح شده است. البته اما وظیفه ای که در اسلام مطرح است با مباحث مطرح شده فلسفه اخلاق برخی اندیشمندان غربی متفاوت است. وظیفه گرایی مطرح در فلسفه اخلاق، درمقابل نتیجه گروی است. ولی تکلیف گرایی اسلامی با نتیجه گرایی منافاتی ندارد و نه تنها آموزه های قرانی و روایی بر ان تأکید می کنند، بلکه در تمثیل و تشبیه و ضرب المثل های قدیمی هم دیده می شود ؛ به عنوان مثال وقتی می خواهندکسی را به انجام کاری ترغیب نمایند که وی نسبت به سرانجامش بیمناک است تامبادا به نتیجه مورد دلخواه دست نیابد،درمقام دلداری و تشویق به او می گویند:شد،شد.نشد،نشد.. در واقع او هم دنبال وظیفه است و هم دنبال نتیجه و ترس دارد که مبادا به نتیجه نرسد.


حسین حاجی پور


معمای اصالت نتیجه گروی یا وظیفه گروی در اخلاق پیوسته اندیشمندان را به دو رویکرد فوق کشانده. موضع نزاع، زمانی خود را می نمایاند که وظیفه و نتیجه درتقابل کامل با یکدیگر بوده، وجه جمعی امکان پذیر نباشد. البته باز هم پاسخ به این پرسش به طور جدی تامل برانگیز است که آیا امکان ندارد نتیجه و وظیفه حتی در یک مصداق هم مقابل هم نباشند و به تعبیری همیشه قابل جمع باشند؟!


حسین حاجی پور

امام علی (علیه السلام):
اُذْکُرُوا انْقِطاعَ الْلَّذَّاتِ وَبَقاءَ التَّبِعاتِ.
سر آمدن خوشى‌ها و بر جاى ماندن پیامدهاى ناگوار آنها را همواره یاد کنید.

Remember, (when committing sin), that pleasures are fleeting while the consequences remain.

نهج البلاغه، کلمات قصار 433



حسین حاجی پور


یکی از نظریات غایت گروی در فلسفه اخلاق غرب، دیگرگروی است که رگه های محکمی از آن (البته با زوایای خاص) در منابع اسلامی یافت می شود. چند تعریف ارائه می شود تا در فرصت مناسب تحلیل گردد.
1. عمل یا قاعده ای درست و یا الزامی که بیشترین غلبه خیر را برای دیگران در پی داشته باشد.
2.تعریف بالا+قید به خاطر خود دیگران باشد.(پروای خیر دیگران)
اشکال: قید لزومی ندارد.
3.کمک آگاهانه و ارادی به دیگران
4.مقدم داشتن منافع دیگران.
تعریف فقط در تعارض ها جوابگوست.


حسین حاجی پور


محبت،عنصر اساسی دیگرگرایی و لازمه آن است.
محبت دو گونه است:
محبت منفعت طلبانه/خودخواهانه/هوس آلود/گیرنده
محبت غیرمنفعت طلبانه/دیگرخواهانه:ایثارگرانه/پاک/دهنده.
در محبت نوع دوم، مفهوم دیگرگروی خوابیده است.
بسیاری از اعمال به ظاهر دیگرگروانه، با تحلیل خودگروانه صورت می گیرد.بسیاری از عشق های مجازی از این دسته است، اما غالبا عشق مادر به فرزند خود از نوع دوم است.اعمال و رفتارهای دلسوزانه پیامبران و امامان برای هدایت و سعادت و نجات مردم دیگرگروی محض و محبت پاک است.


حسین حاجی پور