چند نکته مستخرج از خطبه هشتم نهج البلاغه

1. دنیاپرستی و اسیر جاه و مقام شدن آن قدر خطرناک است که بالاخره ممکن است روزی انسان را در مقابل امام زمان خویش قرار دهد.

2. تعهد به قراردادها و حفظ حریم پیمان‌ها نه تنها بر اساس آموزه‌های شرعی واجب است، بلکه عقل انسان‌ها هم پیمان‌شکنی را منفور و بسیار زشت می‌شمارد.

3. برخی از انسان‌ها عذر بدتر از گناه دارند؛ گناه می‌کنند و برای گناه خویش توجیهات باطل ارائه می‌دهند.

4. اقرار دارای چهار رکن است؛ اقرار کننده، لفظ بیان اقرار، حق مورد اقرار، و اقرار به نفع دیگری.

5. کسی که نسبت به چیزی ادعای مالکیت می‌کند و آن چیز در دست دیگری است، باید برای ادعای خود دلیل بیاورد.
   

چند نکته مستخرج از خطبه هفتم نهج البلاغه

1. ابلیس از طایفه جن است که به خاطر کثرت عبادت با فرشتگان مقرب الهی نشست و برخاست می کرد، اما تکبر او نسبت به دستور خداوند، او را گمراه نمود و تا روز قیامت تبدیل به شیطانی تمام عیار گردید.

2. شیطان در مراحل مختلفی به تدریج بر وجود انسان‌ها نفوذ می‌کند و نه تنها آنها را گمراه می سازد، بلکه به واسطه آنها فساد را در جامعه انسانی ترویج می‌نماید.

3. نفوذ شیطان بر انسان ها به خاطر وجود بسترهای گناهی است که خود انسان‌ها عامل اصلی آن هستند. یعنی شیطان وقتی نفوذ می‌کند که یک کشش به سمت گناه در انسان‌ها می‌بیند.

4. وقتی انسان‌ها تابع شیطان می‌گردند و دست دوستی به او می‌دهند، او هم دست دوستی خویش را به سوی آنها دراز می‌کند و آنها را شریک اعمال فسادانگیز خویش می‌گرداند.

5. هنگامی که شیطان در وجود انسان‌های گنهکار، احساس امنیت می‌کند، شروع به تولید و پرورش شیاطین می‌کند؛ یعنی وجود برخی انسان‌های گنهکار بستر تولید و پرورش شیاطین جن و انس می‌گردد.

6. پس از آن که افکار شیطان در قلوب برخی مردم نهادینه شد، آنگاه دیدگاهشان و گفتارشان، همان دیدگاه و گفتار پلید شیطان خواهد شد.

7. آخرین مرحله نفوذ شیطان، همان گمراهی انسان است که شیطان، با گمراهی او، جامعه را هم به فساد می‌کشاند و کسانی را که در دام او گرفتار شده‌اند،‌بر مَرکَب گناهان سوار کرده  و به آتش جهنم می‌اندازد.
   

چند نکته مستخرج از خطبه ششم نهج البلاغه

1. در فتنه‌ها و غافلگیری‌های دشمن،‌هوشیاری و سرعت عمل مؤمنین شرط شکست اهداف دشمن است.

2. در برابر فتنه‌گران مهاجم که قصد ویرانی جامعه اسلامی را دارند،‌حالت تدافعی داشتن ساده‌لوحی است، بلکه باید با قاطعیت برخورد کرد.

3. قاطعیت در برابر فتنه‌انگیزان دسیسه‌گر با کمک نیروهای مؤمن کارآمد امکان‌پذیر است و دست‌‌تنهایی کاری از پیش نمی‌رود.

4. امام علی علیه السلام به امر خداوند و توسط پیامبر خدا، عهده‌دار خلافت و جانشینی پیامبر برای هدایت جامعه مسلمین بود، ولی این حق را از او گرفتند. پس طبیعی است که امام نسبت به وضعیت جامعه حساس باشد و نسبت به پایمال شدن چنین حق و مسئولیت خطیری اعتراض نماید.
   

چند نکته مستخرج از خطبه پنجم نهج البلاغه

1. در فتنه‌ها باید به دامان اهل‌بیت؟عهم؟ پناه برد، اهل‌بیت؟عهم؟ کشتی‌های نجات هستند؛ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله بارها و بارها بر این مهم تأکید کرده بودند.

2. دامن زدن به اختلافات باعث تشدید فتنه‌انگیزی می‌شود.

3. تفاخرهای مختلف افراد نسبت به یکدیگر، باعث ایجاد اختلاف، و اختلاف باعث شدت یافتن فتنه‌ها می‌گردد.

4. فتنه در قرآن به معنای امتحان و آزمایش آمده است؛ اموال، فرزندان، مصادیق بدی، مصادیق خوبی، بلاها و مصیبت‌ها از نمونه‌های فتنه و آزمایش الهی هستند.

5. فتنه در قرآن به معنای مصطلح آن یعنی فتنه‌انگیزی و ایجاد اختلاف آمده است و شیطان،‌منافقان، بدعت‌گذاران،‌شبهه‌گران مغرض و ستمگران از فتنه انگیزان هستند.

6. علل سکوت امام طبق این خطبه عبارتند از عدم اختلاف افکنی، نداشتن یار و یاور، آگاهی به اسراری که طبق آن اسرار، مأمور به سکوت شده است.

7. غوغاسالاران در هیاهوهای پوچ و تبلیغات منفی که ایجاد می‌کنند، مصادیق حقیقت و افراد مؤمن را در تنگناهایی قرار می‌دهند که آن مؤمنان پاک‌دل هرگونه اقدامی انجام دهند،‌سیل تهمت‌ها روانه آغوش آنها می‌شود.

8. اولیای الهی نه تنها از مرگ نمی‌ترسند، بلکه به خاطر ملاقات با پروردگار مهربان، به مرگ رغبت هم دارند و آن را رهایی از زندان تن می‌دانند.
   

چند نکته مستخرج از خطبه چهارم نهج البلاغه

1. هدایت‌گری امام معصوم با سایر هدایت‌ها متفاوت است. امام معصوم مسئولیت دارد دست امت را بگیرد و آنها را به سرمنزل مقصود رهنمون سازد.

2. وقتی راه های هدایت از بیراهه‌های گمراهی کاملاً مشخص است، باید نکوهش و نفرین نمود کسانی را که با دیدن راه به بیراهه‌ها قدم می‌نهند.

3. بر اساس ظاهر مسلمانان و دین‌داری آنها حفظ احترام آنها واجب است و تا زمانی که افکار و نیت‌هایشان علنی شده نمی‌توان آنها را محکوم کرد.

4. خلوص نیت و تقوای الهی به انسان‌ها روشن‌بینی و بصیرت می‌دهد و آنها را در فتنه‌ها و غوغا سالاری‌ها به دام نمی‌اندازد.

5. امام خود صراط مستقیم است.

6. اگر چه تقابل حق و باطل همیشگی است اما همیشه در تقابل علنی، حق پیروز بوده و باطل همچون کف روی آب زائل شده است.