خطبه چهارم نهج البلاغه پس از جنگ جمل و زمانی که طلحه و زبیر به قتل رسیدند، ایراد شد. در این خطبه، ضمن تبیین جایگاه والای امامت، به این مطلب اشاره می شود که مردم در جاهلیت و تاریکی‌های ظمانی به سر می‌بردند و نور هدایت پیامبر و راه مستقیم امامت، نجات‌بخش مردم گردید؛ با چنین نور هدایتی کسانی که با اختیار خویشتن، خود را از آن محروم می‌سازند و به بیراهه‌ها قدم می‌گذارند، قابل نکوهش هستند. امام درباره طلحه و زبیر به انتظار مکر و حیله از سوی آنها اشاره می‌کند و تأکید می نماید فقط اسلام ظاهری آنها مانع می‌شد تا حضرت درباره آنها سکوت کند، اما از آنجا که مکر خویش را علنی کردند، امام نسبت به آنها افشاگری می‌کند و با قاطعیت تمام می‌گوید کسانی که از راه ولایت امام جدا گردند،هلاکت و نابودی‌شان حتمی است. در انتهای خطبه به مبارزه علنی و تقابل حق و باطل اشاره شده است.